W Sejmie trwają aktualnie prace legislacyjne nad kolejną nowelizacją kodeksu pracy. Nowelizacja ta ma na celu wdrożenie przepisów dwóch unijnych dyrektyw. Nowelizacja ta ma zmienić m.in. zasady wykorzystywania urlopu ojcowskiego.
Urlop ojcowski – jak jest teraz
Zasady udzielania i wykorzystywania urlopu ojcowskiego uregulowane w art. 1823 Kodeksu pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego. Wymiar urlopu stanowi do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:
1) do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
2) do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo bądź w 2 częściach, z których żadna nie jest krótsza niż tydzień.
Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu ojcowskiego na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko. Wniosek składa się w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Za okres urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Skrócenie okresu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego do 12 miesięcy
Obecnie nowelizacja kodeksu pracy przewiduje m.in. zmianę § 1 w art. 1823 Kodeksu pracy polegającą na skróceniu okresu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego do 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka.
Jak wskazuje Ministerstwo że, skrócenie obecnego 24-miesięcznego okresu na wykorzystanie urlopu ojcowskiego wiąże się z wymaganiami unijnej dyrektywy 2019/1158. W związku z tym na podstawie art. 4 pkt 1 tej dyrektywy „ojcowie w zakresie przewidzianym przez prawo krajowe będą mieli prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 10 dni roboczych, który przysługuje z okazji narodzin dziecka pracownika”. Przede wszystkim z motywu 19 tej dyrektywy wynika m.in., że urlop ojcowski powinien być wykorzystywany w okresie narodzin dziecka i wyraźnie wiązać się z tym wydarzeniem, a jego celem powinno być sprawowanie opieki.
Dodatkowo zmiana w art. 1823 § 2 Kodeksu pracy umożliwi składanie w postaci papierowej lub elektronicznej wniosków o udzielenie urlopu ojcowskiego albo jego części.
Termin wejścia w życie zmian w kodeksie pracy i przepisy przejściowe
Omawiana nowelizacja kodeksu pracy ma wejść w życie już po po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nowelizacja przewiduje też przepisy przejściowe dot. pracowników na urlopach ojcowskich lub tych, którzy złożyli wniosek o ten urlop.
W myśl art. 33 omawianej nowelizacji, pracownik – ojciec wychowujący dziecko w dniu wejścia w życie tej nowelizacji ma prawo do urlopu ojcowskiego na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych. Nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie:
- 24 miesiąca życia albo
- 14 roku życia i nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka.
Zatem każdy pracownik może skorzystać z urlopu na dotychczasowych zasadach:
- który w dniu wejścia w życie omawianej nowelizacji kodeksu pracy nie wykorzystał pełnego wymiaru urlopu ojcowskiego i wychowuje dziecko w wieku do 24 miesiąca życia
- albo nie upłynęło jeszcze 24 miesiące od uprawomocnienia się postanowienia sądu o adopcji dziecka, które nie ukończyło jeszcze 14 roku życia, może skorzystać z tego urlopu na dotychczasowych zasadach.
A zatem nowe zasady będą zastosowane do pracowników, których dzieci urodziły się począwszy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
